łaska Boża

Sakrament inicjacji chrześcijańskiej

(łac. Baptismum)

w rzece Jordan

słowa rytu chrztu.

(łac. Confirmatio)

(łac. Eucharisitia)

(łac. Paenitentia)

(łac. Unctio Infirmorum)

NIE MA TAKIEJ NAZWY: OSTATNIE NAMASZCZENIE

(łac. Sacri Ordines)

(łac. Matrimonium)

(Kapłan jest świadkiem z ramienia Kościoła)

EUCHARYSTIA

R  Sakrament ustanowiony przez Chrystusa wraz z Kapłaństwem podczas Ostatniej Wieczerzy w jerozolimskim Wieczerniku.

R  Przyjmowany wielokrotnie.

R  Od chwili rozpoczęcia Ewangelii nasz udział we mszy św. nie jest pełny (nie powinno się przyjmować komunii św.)

SŁOWNIK

EPIKLEZA – (gr. epiklesis – wzywanie na) jest prośbą do Boga Ojca, aby Jego Duch zstąpił na dary ofiarne i zamienił je w Ciało i Krew Chrystusa. Ten moment jest przedłużeniem i konsekwencją Wcielenia, które zostało dokonane pod wpływem działania tego Ducha („Z Ducha Świętego jest to, co się w Niej poczęło” [Mt 1, 20]). Po reformie liturgicznej Soboru Watykańskiego II (rok 1968) mamy epiklezę przed konsekracją (prośba, aby dary zostały przemienione) i po konsekracji (prośba, aby przystępujący do Komunii św. zostali przemienieni w żywą ofiarę). Dyskusja, czy modlitwa: „Uświęć te dary mocą Twojego Ducha…” przed konsekracją oraz „Pokornie błagamy, aby Duch Święty zjednoczył nas wszystkich…” po konsekracji są częściami epiklezy została rozstrzygnięta na korzyść opinii, że cała modlitwa eucharystyczna jest epiklezą. W czasie tej modlitwy wstawienniczej kapłan wyciąga dłonie nad darami ołtarza, co w tradycji Kościoła jest zawsze związane z modlitwą o udzielenie Ducha Świętego. W ten sposób kapłani Starego Przymierza wyciągali ręce nad zwierzętami ofiarnymi. Podobny gest stosuje się przy chrzcie św., bierzmowaniu i przy święceniach kapłańskich. Epikleza uświadamia nam rolę Ducha Świętego w liturgii. Udzielanie świętości jest właściwą „funkcją” Trzeciej Osoby Trójcy Świętej. Nazywana jest Ona „Uświęcicielem”, „Darem” lub „Miłością”. Konsekracja mszalna (konsekrować można także osoby i przedmioty) jest szczególnym uświęceniem, przez które chleb i wino stają się prawdziwym Ciałem i Krwią Chrystusa.

ANAMNEZA (gr. anámnēsis – „przypomnienie”, hebr. zikkaron – „pamiątka”) to część Modlitwy eucharystycznej następująca bezpośrednio po przeistoczeniu, rozpoczynająca się od słów „Wspominając śmierć i zmartwychwstanie…”.
Nawiązuje do tradycji liturgicznych Starego Testamentu, gdzie podczas Paschy Izraelici wspominali wyzwolenie z Egiptu, wierząc, że w czasie tego święta Bóg na nowo dokonuje zbawienia swego ludu. Obecność anamnezy w obrzędach Mszy Świętej nawiązuje do nakazu Jezusa z Ostatniej Wieczerzy: „To czyńcie na moją pamiątkę”. Kościół, posłuszny temu wezwaniu, wspomina Jego wcielenie, mękę i śmierć, zmartwychwstanie i wniebowstąpienie.
Anamneza jest jednak czymś więcej niż tylko wspominaniem wydarzeń z przeszłości. Chrystus umarł na krzyżu i zmartwychwstał tylko raz – te wydarzenia historycznie są niepowtarzalne. Ponieważ jednak Zmartwychwstały nie podlega czasowi, Jego zbawcze dzieła stają się obecne, dostępne tu i teraz. Ich zbawcza moc ogarnia tych, którzy je teraz wspominają. Eucharystia jest zatem wspomnieniem i uobecnieniem wcielenia i następujących po nim tajemnic naszej wiary aż do zmartwychwstania włącznie.
Anamneza może być także przeniesiona w nasze życie – mamy uobecniać Jezusa Chrystusa i Jego przemieniającą moc wszędzie tam, gdzie przebywamy na co dzień. To we mnie ma być obecny Jezus Chrystus przebaczający, pocieszający, uzdrawiający, cierpiący…

KANON, MODLITWA EUCHARYSTYCZNA – inaczej anafora (z gr. podwyższenie) to wszystkie gesty i modlitwy zawarte między: „Pan z wami…” „W górę serca” (prefacja) a „Przez Chrystusa z Chrystusem…”(doksologia). W tym czasie składa się Bogu dziękczynienie za całe dzieło zbawienia, a złożone dary stają się Ciałem i Krwią Chrystusa. Dawniej w liturgii dopuszczano spontaniczną modlitwę kapłana, dopiero w XIII wieku stworzono Mszał, który w obecnie stosowanej wersji zawiera 10 Modlitw Eucharystycznych (w tym 3 do Mszy Świętej z udziałem dzieci). Kanon jest najbardziej uroczystą i najbardziej rozbudowaną z modlitw eucharystycznych. Zasadniczo jest oparty na łacińskiej wersji kanonu, jednak nie jest dosłownym jego tłumaczeniem. Inaczej niż w innych modlitwach eucharystycznych, rozpoczyna się modlitwą za Kościół, potem za żyjących. Następnie odmawia się wspomnienie tajemnicy dnia i świętych. Potem następuje modlitwa o przyjęcie darów. Kolejnym elementem kanonu jest epikleza i modlitwa konsekracji chleba i wina, po czym następuje anamneza ze wspomnieniem patriarchów Starego Testamentu. Po tej części kanonu następuje modlitwa za zmarłych oraz o wstawiennictwo męczenników. Kanon rzymski, podobnie jak inne modlitwy eucharystyczne, kończy doksologia wielka. Odmawianie pierwszej modlitwy eucharystycznej zaleca się w największe święta: Triduum Paschalne, Narodzenie Pańskie, Objawienie Pańskie, Zesłanie Ducha Świętego oraz w święta apostołów.

DOKSOLOGIA (gr. doxa – chwała, logos – słowo) – oddanie chwały Bogu – uwielbienie Boga za Jego dzieła. W liturgii mówi się o doksologii końcowej (zwanej niekiedy ofiarowaniem), zamykającej modlitwę eucharystyczną. Kapłan unosi ręce, w których trzyma patenę z Ciałem Chrystusa i kielich z Jego Krwią wyżej niż podczas ukazania Najświętszych postaci. Przy tym wypowiada lub śpiewa słowa: „Przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie, Tobie, Boże, Ojcze wszechmogący, w jedności Ducha Świętego wszelka cześć i chwała przez wszystkie wieki wieków”. Zgromadzeni na Eucharystii potwierdzają ten gest przez wspólne Amen (najważniejsze Amen w całej liturgii), czasami śpiewane w trójgłosie. Gest ofiarowania ma swoje korzenie w ofiarach Starego Testamentu (tzw. gest kołysania przed Panem), których wielość i rozmaitość została zastąpiona i wypełniona przez jedną ofiarę Jezusa Chrystusa. W liturgii rzymskokatolickiej doksologia wyraża wdzięczność wobec Boga za to, że dał nam swojego Syna, który umarł i zmartwychwstał. Doksologia mała to „Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu” (na końcu każdego Psalmu w liturgii godzin), a doksologia duża to „Chwała na wysokości Bogu” (hymn śpiewany podczas niedziel i uroczystości).

KOMUNII ŚW.

(ST lub NT)

(słowa św. Jana Chrzciciela wypowiedziane podczas chrztu Jezusa w Jordanie)